Stres, a właściwie jego nadmierna ilości i wynikające z tego stale podwyższone stężenie kortyzolu to początek wielu problemów zdrowotnych. Do tego dochodzą problemy ze zdrowiem układu pokarmowego, który komunikując się z układem nerwowym za pośrednictwem różnych neurotransmiterów, niestety pogłębia ten problem. Główną przyczyną problemów z nadmiernym stresem jest kiepska kondycja przewodu pokarmowego, niepoprawny styl życia, problemy z wysypianiem się oraz stosowanie wielu używek i brak odpowiedniej regeneracji. Aby temu zaradzić, warto skoncentrować się na niezawodnych działaniach, które przyczyniają się do poprawy komfortu funkcjonowania i obniżenia natężenia bodźców stresowych z otoczenia. Na pewno na uwagę w tym temacie zasługują 2 składniki aktywne pochodzące z natury. Są nimi Ashwagandha oraz magnez. Przyczyniają się one do znaczącej poprawy samopoczucia i redukcji stresu. W jaki sposób?
Kortyzol – synonim stresu, czy niezbędny hormon?
Na początku warto wyjaśnić sobie, jak działa kortyzol, ponieważ, gdy tylko słyszy się to słowo, praktycznie każdy mówi, że jest to problem. Kortyzol to fizjologicznie działający hormon, wydzielany przez korę nadnerczy. Podlega on regulacji w trakcie dnia za pośrednictwem tzw. zegara biologicznego. Innymi słowy, kortyzol jest potrzebny do codziennego funkcjonowania organizmu. Jego wyższe wartości potrzebne są po to, aby móc się wybudzić ze snu i dalej nastawić na sprawne funkcjonowanie w trakcie dnia. Wraz z biegiem czasu, kiedy przychodzi pora wieczorna, poziom kortyzolu znacząco opada, aby organizm mógł sprawnie nastawiać się ponownie na sen i regenerację. Oznacza to, że kortyzol w trakcie dnia podlega swoim fluktuacjom i jest to działanie zapisane w naszych genach.
Kortyzol zatem sam w sobie nie jest wrogiem organizmu. Dzięki kortyzolowi organizm ludzki jest w stanie normalnie funkcjonować. Innego rodzaju zjawiskiem jest stale podniesiony i nadmierny poziom kortyzolu, praktycznie bez znaczenia na porę dnia. W takim przypadku faktycznie można mówić o pewnym problemie, który trzeba rozwiązać, aby nie doprowadzić do poważnych zaburzeń funkcjonowania gospodarki hormonalnej, układu nerwowego i innych układów człowieka.
Co wpływa na podwyższony poziom kortyzolu?
Skoro już wiadomo, że kortyzol w wartościach fizjologicznych jest sprzymierzeńcem prawidłowo funkcjonującego organizmu ludzkiego, warto się zastanowić, co może powodować jego nadmierne ilości i co w perspektywie czasu może prowadzić do wielu zaburzeń w organizmie człowieka.
Wśród najważniejszych czynników, które wpływają na podwyższenie poziomu kortyzolu, wyróżnia się:
- Brak odpowiedniej ilości snu i jego jakości (np. częste wybudzanie się),
- Kiepska jakość diety,
- Nadmiar stresu w pracy,
- Problemy rodzinne,
- Tłumienie w sobie emocji bez ich wyrażania, rozmowy,
- Brak czasu na samorealizację,
- Niedobory składników odżywczych/mineralnych,
- Liczne stany zapalne (np. otyłość, infekcje).
Wśród czynników wpływających na wyższy poziom kortyzolu można wymieniać także inne mniej oczywiste, natomiast te są najbardziej powszechnymi wśród populacji polskiej i światowej. Warto więc na początku zadbać o modyfikację swojego stylu życia, aby zapobiec dalszym negatywnym zmianom w fizjologii organizmu. Warto zadbać o jakość swojej diety, nauczyć się odpowiednio odpoczywać i zainwestować na początku w odpowiednią suplementację.
Ashwagandha – w jaki sposób łagodzi stres?
Ashwagandha, czyli inaczej Withania ospała to rodzaj rośliny z grupy adaptogenów. Adaptogeny natomiast są roślinami, które zawierają w swojej budowie szereg substancji aktywnych, które przyczyniają się do adaptacji organizmu do stresorów pochodzących ze środowiska. Ponadto adaptogeny wykazują szereg korzyści zdrowotnych dla organizmu gospodarza. Nie inaczej jest w przypadku Ashwagandhy.
Charakterystycznymi substancjami aktywnymi Ashwagandhy są witanolidy, glikowitanolidy, witanozydy i sitoindyzydy. Ekstrakty Ashwagandhy są przeważnie standaryzowane na zawartość witanolidów i to one właśnie są jednym z najważniejszych składników, dzięki którym Ashwagandha jest tak rozsławiona w świecie medycyny i nauki.
Głównym działaniem korzenia Ashwagandhy jest minimalizacja stresu. Odpowiada ona za zmniejszenie ilości widzialnych neuroprzekaźników typu adrenalina, noradrenalina, które w znaczący sposób pobudzają układ nerwowy do działania. Można więc powiedzieć, że Ashwagandha wycisza działanie układu nerwowego.
Jej kolejną zaletą suplementacji jest zdolność do obniżania wartości kortyzolu. Dzięki zawartości wspomnianych wcześniej składników aktywnych Ashwagandha wpływa na regulację poziomu kortyzolu, co dalej sprzyja właściwym jego fluktuacjom w trakcie dnia, a to przyczynia się dalej do regulacji rytmów zegara biologicznego, sterującego większością procesów zachodzących w ludzkim organizmie.
Korzeń Ashwagandhy wpływa także na lepszą jakość snu. Warto wiedzieć, że sen jest najlepszą formą regeneracji, jaką może człowiek zaoferować samemu sobie. To właśnie w trakcie snu wydzielane jest wiele hormonów o działaniu regeneracyjnym i odbudowującym naruszone tkanki, narządy itp. Żeń-szeń indyjski, bo taka jest inna nazwa Ashwagandhy, wpływa na wyciszenie organizmu, szczególnie wieczorem i sprzyja szybszemu zasypianiu i jakości snu. Dzięki jakości snu człowiek nie wybudza się i nie powoduje dodatkowych „pików” kortyzolu, co mogłoby zaburzyć proces snu.
Warto więc pamiętać o jednej ważnej rzeczy, Ashwagandha jest dobrym rozwiązaniem dla osób, które potrzebują dobrej regeneracji i wyciszenia organzimu, a także wytłumienia różnych bodźców stresowych.
Dzięki Ashwagandzie doświadczy się:
- Mniejszego stężenia kortyzolu,
- Lepszej regeneracji,
- Polepszenia jakości snu,
- Poprawy działania funkcji kognitywnych (pamięć, koncentracja, skupienie, koordynacja itp.),
- Polepszonego samopoczucia,
- Większego komfortu w obrębie przewodu pokarmowego.
Pozostałe właściwości Ashwagandhy
Oprócz lepszej jakości życia i redukcji poziomu stresu, dzięki Ashwagandzie będzie można także zadbać o właściwe stężenie glukozy we krwi, skuteczniejszą profilaktykę zdrowotną wobec układu sercowo-naczyniowego, lepszą regenerację tkanki nerwowej, regulację pracy gospodarki hormonalnej, polepszoną kondycję fizyczną, oraz o efekt antyzapalny.
Należy jednak pamiętać, że Ashwagandha ze względu na silnie właściwości uspokajające powinna być stosowana głównie wieczorem, aby nie stłumić działania układu nerwowego w trakcie dnia. Są od tej reguły wyjątki, na przykład osoby z nadpobudliwością, jednakże w takich przypadkach warto swój wybór preparatu skonsultować z lekarzem i dietetykiem.
Dlaczego magnez jest remedium na stres?
Kolejną substancją świetnie wpływającą na samopoczucie i redukcję poziomu stresu jest magnez. Większość osób może magnez kojarzyć jako pierwiastek wpływający na odporność, prawidłowe działanie mięśni i jako czynnik zapobiegający skurczom mięśni. Jednak okazuje się, że względem układu nerwowego i hormonalnego, magnez jest wręcz pierwiastkiem o niesamowitym działaniu kojącym nerwy.
Pierwszą rzeczą, o której należy wspomnieć przy okazji magnezu, jest kortyzol. Jego nadmierne ilości i stężenie przyczyniają się do wypłukiwania tego pierwiastka z organizmu człowieka. Innymi słowy, przewlekły stres sprzyja niedoborom magnezu.
Objawami niedoboru magnezu (wynikającymi na przykład z wypłukiwania go poprzez wysokie stężenie kortyzolu) są:
- Spadek odporności,
- Bóle głowy,
- Kiepska kondycja skóry, włosów i paznokci,
- Przewlekłe zmęczenie,
- Liczne skurcze,
- Problemy z pamięcią,
- Brak energii.
Jak widać po powyższych objawach, warto zdecydowanie zadbać o prawidłowy poziom magnezu w organizmie, szczególnie w przypadku nadmiaru czynników stresowych w otoczeniu.
Jak magnez obniża poziom kortyzolu i stresu?
Magnez jest składnikiem wielu enzymów w ciele człowieka. Jak się okazuje, część tych enzymów jest zaangażowana w proces rozkładu i metabolizmu kortyzolu. Grupą tych enzymów jest katecholo-O-metytransferaza, w skrócie COMT. Kofaktorem działania tego enzymu jest właśnie magnez, stąd też w stanach niedoboru tego pierwiastka następuje zwiększone stężenie kortyzolu.
Ponadto warto mieć na uwadze fakt, że magnez wpływa na syntezę neuroprzekaźników, które odpowiadają za regulację pracy układu nerwowego i jego wyciszanie w momencie zanotowania zbyt dużej ilości adrenaliny i noradrenaliny. Magnez przyczynia się do syntezy serotoniny, czyli przekaźnika o działaniu hormonalnym, który wycisza organizm, szczególnie wieczorem, co przyczynia się do lepszej jakości snu.
Oprócz tego magnez w kontekście regulacji poziomu serotoniny można stosować również w trakcie dnia, co przyczyni się do lepszego samopoczucia i komfortu funkcjonowania.
Oprócz wspomnianego wyżej efektu regulacji napięć ze strony magnezu warto również pamiętać o tym, że magnez wpływa także na regulację pracy gospodarki węglowodanowej, przyczynia się do lepszej wydolności fizycznej, lepszej odporności organizmu, oraz prawidłowej pracy układu sercowo-naczyniowego. Jest on niewątplwiei ważnym elementem codziennej profilaktyki zdrowotnej, jednakże podobnie jak w przypadku innych pierwiastków – niepoprawny styl życia może prowadzić do jego niedoborów i problemów z tym związanych.
Jak obniżyć poziom kortyzolu i stresu? Magnez i ashwagandha
W celu kompleksowego zadbania o organizm można śmiało wypróbować połączenia magnezu oraz korzenia Aswagandhy, które w sposób holistyczny zadbają o zdrowie układu nerwowego i redukcję nadmiernych napięć prowadzących do wielu problemów metabolicznych.
Czasem może okazać się, że stosowanie jednej substancji jest niewystarczające. Dlatego też warto wypróbować zarówno niezbędny dla zdrowia pierwiastek w postaci magnezu oraz dodatkowej suplementacji jedną z najważniejszych roślin z grupy adaptogenów, jaką jest Ashwagandha.
Takie połączenie przyczyni się do lepszej tolerancji stresu i regulacji rytmów dobowych, a oprócz tego zadba o podstawową profilaktykę zdrowotną. Warto także pamiętać o właściwych zmianach działających na korzyść jakościowego stylu życia, ponieważ to chęć danej osoby będzie głównym czynnikiem powodującym zmianę dla dobrego i lepszego zdrowia.
Mgr inż. Mateusz Jagielski-Szczypik, certyfikowany trener personalny oraz dietetyk kliniczny
Źródła
Ashwagandha:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6979308/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29995356/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6979308/
Magnez:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507250/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7761127/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25748766/
- https://academic.oup.com/qjmed/article/111/11/759/4209351